Hoogsensitiviteit

Zelf geloof ik dat we allemaal sensitief en gevoelig zijn. Bij de een is dit meer ontwikkeld dan de ander. Sinds ik weet dat ik een hoogsensitief persoon ben, is mijn leven in positieve zin veranderd. In dit blog deel ik mijn ervaring en geef ik praktische tips die je kunnen helpen om overprikkeling te voorkomen.

Onderzoek
De grondlegger van het begrip HSP, wat staat voor (High Sensitive Persons) hoogsensitieve personen, is de psycholoog Elaine Aaron. Zij schrijft over twee verschillende soorten HSP’s. De grootste groep is over het algemeen wat meer introvert en rustig. De kleinere groep zoekt juist de prikkels op en is meer extravert, dit wordt ook wel HSS genoemd ‘High Sensation Seekers’. Hoogsensitiviteit is aangeboren en houdt onder andere in dat je meer prikkels waarneemt dan gemiddeld. Aangezien autisme en ADHD overeenkomsten hebben met prikkelverwerking, wordt dit vaak met elkaar verward. Naast het hebben van een snellere prikkelverwerking, voel je emoties van anderen, energie en sfeer sterk aan. 

Persoonlijke ervaring hoogsensitiviteit
Van jongs af aan ben ik al een gevoelig kind geweest. Ik sprak graag over gevoelens en voelde ook met iedereen mee, als een soort kameleon. Wanneer iemand onrustig was, voelde ik mij ook onrustig, moest iemand huilen, deed ik dat vaak ook. Ik zorg graag voor anderen en voel goed aan wat mensen nodig hebben. Hierboven beschreef ik al de gevoeligheid voor prikkels en ook een oog voor details, tot het perfectionistische af. Denk ook aan kaartjes in kleding bijvoorbeeld, wie heeft dat in godsnaam bedacht? Wat een jeuk! Geuren kunnen ook intens zijn, bijvoorbeeld wanneer iemand naast mij in de bus een sterk parfum draagt, dan word ik snel misselijk. Wat betreft het aanvoelen van de sfeer in ruimtes, ben ik gevoelig voor energie die daar hangt en heb ik behoefte aan planten, zuurstof en veel licht in een ruimte. Het moet netjes en schoon zijn en er fijn voelen. Kleurgebruik is hierbij ook belangrijk. Elke kleur roept weer iets anders op. En dan tot slot de positionering van meubels. Wanneer die niet goed staan (waardoor de energie niet goed stroomt, weet ik nu), kan ik daar heel slecht tegen. Ik ben dan ook regelmatig aan het verbouwen!

HSP kinderen
Hoogsensitieve personen zijn er altijd al geweest. In het verleden werden zij vaak als verlegen bestempeld of als gek, zoals ieder afwijkend gedrag. Toch zegt Elaine dat mensen niet verlegen worden geboren, dat worden zij door omstandigheden. Bij gedrag van babies kan je hoogsensitiviteit al herkennen, bijvoorbeeld doordat zij niet goed tegen lawaai en felle geluiden kunnen en je kan ze niet overal mee naartoe slepen. Ook kan voeding een uitdaging zijn. Binnen een gezin kan je de verschillen tussen kinderen zien, wanneer het ene kind bijvoorbeeld helemaal geen last heeft van bepaald gedrag van ouders, terwijl het andere kind hiervoor in therapie moet.

In de maatschappij
Binnen de huidige maatschappij is er steeds meer drukte, geluid, prikkels, geuren, social media, aanbiedingen en alles gaat onwijs snel. Je hoeft maar op een knop te klikken en een paar uur later staat je nieuwe Playstation al voor de deur. Het wordt daardoor steeds moeilijker, en al helemaal voor hoogsensitieve mensen, om je hiervoor af te schermen.

Doordat de wereld zo druk is geworden, kunnen ook steeds meer mensen hoogsensitief lijken, doordat ze eigenlijk tegen de grenzen van hun kunnen aanlopen. Prestatiedruk en werkdruk kunnen mensen juist tegenhouden in plaats van dat het ze motiveert.

Tegenwoordig wordt er ook gesproken over nieuwetijdskinderen, indigo, sterrenkinderen of intuïtieve kinderen. Dit komt voort uit de New Age stroming en is gericht op een spirituele kijk. Zelf geloof ik ook dat we wereldwijd aan het transformeren zijn naar een hoger vibratie- en bewustzijnsniveau. Deze kinderen dragen hieraan bij, doordat ze in nauw contact staan met de bron/de onzichtbare wereld of hoe je het ook wilt noemen.

Slaapproblemen 
Van kinds af aan kon ik al last hebben van heftige dromen, helemaal na drukte. Als ik naar bed ga komt de hele dag weer langs in mijn hoofd. Alles wat ik gevoeld en opgepikt heb, analyseer en verwerk ik. Moet ik daar nog iets mee? Is dat wel goed gegaan? Had ik het niet beter anders kunnen doen? Dit zorgde er regelmatig voor dat ik maar bleef piekeren en daardoor niet in slaap kon vallen. Ik heb dit nu nog steeds na een te drukke dag. Het helpt voor mij als ik een fijn bed heb, met fijne stof en wat lekker ligt. In een zo donker mogelijke kamer of een klein lichtje als je dat fijn vindt. Geen knipperende lampjes of geluiden.

Wanneer ik in een nieuwe omgeving slaap, bijvoorbeeld op vakantie of met logeerpartijtjes, kan ik daar veel moeite mee hebben. De omgeving is anders en er zijn weer allemaal nieuwe prikkels. Andere geuren, geluiden, licht, andere stof en hardheid van het bed. Mijn eigen kussen meenemen kan helpen en voor een kind wellicht een knuffel van thuis met eigen geur. Vooral rust inbouwen voordat je gaat slapen helpt mij om sneller in slaap te kunnen vallen. Een uur voordat je gaat slapen alle schermen uit en zo min mogelijk prikkels. De dag afsluiten en je voorbereiden op de komende dag. Nog even schrijven, lezen, tekenen. Je kunt bijvoorbeeld ook je dag tekenen, waardoor je alle prikkels en emoties die je gedurende de dag hebt opgedaan, vanuit je hoofd op het papier zet en het op die manier verwijderd uit je systeem. Ook kan douchen helpen om je te ontdoen van alle emoties en prikkels. Letterlijk het reinigen van je systeem. Ik deel nog meer tips over ontprikkelen aan het einde van dit blog.

HSP coach
Toen ik overspannen raakte, ben ik bij een HSP coach terecht gekomen. Iemand die zelf hoogsensitief is en daar anderen in begeleid. Tijdens dit traject kwamen we erachter dat ik hoogsensitief ben en daarin meer neig naar HSS. Ik zoek prikkels op, maar heb ook veel behoefte aan rust. Het is voor mij daardoor iedere dag een uitdaging om hierin de balans te vinden. Toendertijd was het nog een last voor mij en zocht ik juist de prikkels op om mijzelf af te leiden van de chaos in mijn binnenwereld.
Ik nam emoties van anderen over en raakte hierdoor uit balans, het vrat energie en ik was voortdurend moe, overprikkeld en emotioneel. Door verschillende handvatten heb ik geleerd hoe ik hiermee om kan gaan en waardoor ik mijn hoogsensitiviteit nu weer ervaar als een kracht. 

Gedrag
Kenmerkend voor HSP’ers is dat je je snel afgewezen of aangevallen voelt. Ik kon mij ook heel erg druk maken om de mening van anderen en had het gevoel dat ik faalde wanneer iemand mij aansprak op iets wat ik in zijn/haar ogen niet goed deed. Ik had last van please gedrag en wilde het iedereen naar z’n zin maken. Ik vond het lastig om nee te zeggen. Ook kunnen HSP’s zich goed aanpassen aan de omgeving, net als de kameleon. Zeker wanneer de omgeving niet is ingesteld op sensitiviteit, zullen wij sneller geneigd zijn mee te gaan met de verwachtingen van de groep. 
Ik leefde in deze periode vooral vanuit mijn hoofd, terwijl je als hoogsensitief persoon alles binnen krijgt via jouw gevoel en intuïtie. Kenmerkend voor HSP’s is visueel denken, dus denken in beelden en plaatjes. Ik leer daarom ook graag via plaatjes en voorbeelden.

Hsp’ers zijn geneigd om binnenvetters te zijn, want je wilt een ander niet met jouw problemen belasten. Velen verliezen zichzelf vervolgens in afleiding, werken, eten, roken, drinken, drugs. De chaos hoopt zich steeds meer op in je systeem en je gevoel verdoof je. Je leeft vanuit je hoofd. Error! 

Benadering
Ieder mens vindt een positieve benadering fijn, maar voor een HSP is dit vrijwel de enige manier. Straffen werkt over het algemeen minder. Gebruik hierbij de top – tip – top methode, waarbij je de persoon eerst complimenteert, dan opbouwende feedback geeft en het weer afsluit met een compliment. Betrek hierbij de feedback niet op de persoon, maar op het gedrag. Dus niet, ‘Jij bent vervelend.’, maar juist ‘Dat gedrag ervaar ik als onprettig’. Vooral spreken vanuit jezelf en vanuit je gevoel, waarbij je niet met de vinger naar de ander wijst, maar deelt vanuit jouw eigen ervaring.
Wanneer iemand overprikkeld is, kan diegene niet helder meer nadenken. Het is chaos – error in het systeem. Het helpt op dat moment niet om allerlei vragen te gaan stellen of van alles te willen van iemand. Geef korte, directe opdrachten, waarvan je weet dat het die persoon kan helpen. Bespreek met elkaar wat zou kunnen helpen wanneer iemand overprikkeld raakt en zet dat vervolgens in. 

Lichamelijke klachten door stress
Wanneer iemand voortdurend stress ervaart, kan dit voor lichamelijke klachten zorgen. Denk aan buikpijn, hoofdpijn, last van de nek/schouders, borst, enzovoort. Het zou ook goed kunnen dat jij niet goed kan functioneren wanneer jij dorst of honger hebt. 

Grote groepen
Grote aantallen mensen kunnen lastig zijn voor een HSP. De drukte, vele prikkels, emoties, sociale druk en meningen kosten veel energie. Een HSP vindt het over het algemeen lastig om oppervlakkig contact te hebben en zoekt liever gelijk de diepgang op. Wat ik daarom tegenwoordig doe is er bewust voor kiezen om kort naar bijeenkomsten met groepen te gaan, zoals een verjaardag bijvoorbeeld. Ik ga maximaal 2 uurtjes en stel kwaliteit boven kwantiteit. Ik heb dan liever 1 op 1 contact waarbij ik iemand echt spreek. Van te voren probeer ik de situatie zo goed mogelijk in te schatten en daarop in te spelen. Wat kan ik verwachten? Is het mogelijk om buiten te zitten of op een wat rustigere plek? Soms kan het al fijn zijn om even naar de wc te gaan en alleen met mijzelf te zijn. Of handen wassen en even je polsen en nek nat maken. Na dit soort drukte heb ik in ieder geval even tijd voor mijzelf nodig. Alleen in mijn kamer, even douchen of wandelen in de natuur. Net waar ik op dat moment behoefte aan heb.

Relaties
Aangezien HSP’ers van diepgang houden, gaan de relaties die zij hebben ook heel diep. Zij kijken namelijk recht door jouw maskers heen en zullen gelijk doorhebben wanneer er iets aan de hand is. Kenmerkend voor een HSP’er in een relatie is dat je hoge verwachtingen hebt en veel intimiteit wilt delen, waarbij je altijd op zoek bent naar diepgang. Een niet sensitieve partner kan dan al snel oppervlakkig lijken. Het is soms lastig te begrijpen dat een ander dingen niet aanvoelt of aan ziet komen. Het enige wat je hierin kunt doen is accepteren dat je allebei anders bent en je focussen op de kwaliteiten van de ander. Ook kan de een ervan houden om veel sociaal contact te hebben, terwijl de HSP’er liever rustigere dingen doet. Vind hierin een balans met elkaar en maak goede afspraken wanneer jullie wel de drukte in gaan. Besef je ook, dat als je beide HSP bent, de relatie ook snel uit balans zou kunnen raken, omdat je als het ware verdrinkt in alle diepgang. Teveel diepgaande gesprekken voeren kan er ook voor zorgen dat je jezelf er helemaal in verliest.

Werken
Zodra je van jezelf hebt ontdekt dat je HSP bent, is het belangrijk dat je dit gaat accepteren en omarmen, zodat je hierop in kunt spelen. Qua baan is het belangrijk dat je iets doet wat je passie is en waar je energie uithaalt. Een 40 urige werkweek zit er voor de meeste niet in. 4 dagen werken of naar school gaan is meestal de max. Hierbij is het belangrijk dat je veel vrijheid hebt binnen je werk en er je eigen draai aan mag geven. Ook is het fijn om voldoende rust te nemen tussendoor. En dan niet in een drukke kantine, waar je alsnog de hele tijd ‘aan staat’. Maar even lekker de frisse buitenlucht in of een plek waar je alleen kan zijn. Zorg dat je een werkplek hebt waar je je goed kunt concentreren en waar je je prettig voelt. 

To do – handige tips

• Een vaste routine geeft structuur en duidelijkheid, ligt een HSP’er van te voren in als er iets wordt veranderd
• Wanneer je op reis gaat is het fijn om eigen spulletjes mee te nemen. Denk aan een kussen, knuffel, nachtlampje, oordopjes, oogmaskers, geluiddempende koptelefoon.
• Voor babies kan het helpen om een doek over het bedje heen te leggen, als een tent als het ware, zodat het kindje minder prikkels binnen. 
• Een veel gegeven tip is het gebruik van een zwaartedeken. Dit is een extra zware deken afgestemd op jouw lichaamsgewicht, die je helpt aarden en waaronder je je veilig voelt.
• HSP’s worden vaak rustig worden van aanraking en knuffelen (behalve wanneer je al té overprikkeld bent).
• Kaartjes in kleding kan enorm jeuken en irriteren, gebruik daarom vooral naadloze kleding van bijvoorbeeld katoen en bamboe sokken zijn ook heel fijn. 
• Wanneer je het lastig vind om sociaal contact aan te gaan, zorg er dan voor dat je voor jezelf wat voorbeeldzinnetjes bedenkt die je kan gebruiken tijdens een gesprek. Verzin wat onderwerpen waarover jij graag praat of iets dat je hebt meegemaakt en ga hierover het gesprek aan. Zorg ook dat je kleding aan hebt waar je je prettig bij voelt. 
• Na een dag werken kan het heerlijk zijn om je handen te wassen of te douchen. Ook kan het helpen om je werkkleding uit te doen en chillkleding aan te trekken.
• Een plant op je nachtkastje zorgt ervoor dat je frisser wakker wordt.
• Wanneer je lichaam pijn doet van alle stress, kan een voetenbadje met magnesiumvlokken helpen om weer te ontspannen en op te laden.
• Mediteer! Probeer hierbij je gedachten zo stil mogelijk te maken en focus je volledig op je gevoel en op het hier en nu. Zorg er hierbij voor dat je in een rustige ruimte zit waar je niet gestoord kan worden.
• Hou je van winkelen? Door de weeks is het rustiger dan in het weekend.
• Hou je van uitgaan? Gebruik muziek doorlatende oordoppen.

---

Boekentip en Noise Cancelling Headphones

---

Ik hoop dat je met deze tips jouw hoogsensitiviteit ook als een kracht kunt gaan ervaren. Het is een heel mooi geschenk! Mocht je hier ondersteuning bij willen, kijk dan bij het ondersteuningsaanbod.

Liefs, Anoek